Cân bằng trắng là quá trình loại bỏ những sắc thái màu không thật để đối tượng có màu trắng thật khi hiển thị trên ảnh. Chế độ cân bằng trắng phù hợp phải tính đến nhiệt độ màu của nguồn sáng, dùng để chỉ độ nóng hay mát của ánh sáng trắng. Mắt của chúng ta có thể điều chỉnh rất tốt dưới những nguồn sáng khác nhau, nhưng máy ảnh thường gặp khó khăn hơn khi ở chế độ cân bằng trắng tự động (AWB), và có thể tạo những hình ảnh bị pha xanh, cam, hoặc thậm chí xanh lá cây. Hiểu biết về cân bằng trắng có thể giúp ta tránh những lỗi này và do đó tăng chất lượng hình ảnh với phạm vi điều kiện ánh sáng rộng hơn.
[ATTACH]411555.vB[/ATTACH]Lỗi cân bằng trắng
[ATTACH]411556.vB[/ATTACH]Điều chỉnh lại cân bằng trắng
Nhiệt độ màu
Nhiệt độ màu miêu tả quang phổ ánh sáng phát ra từ bức xạ của “blackbody” với nhiệt độ bề mặt đó. Blackbody là đối tượng hấp thụ tất cả ánh sáng tới – cho dù là phản chiếu hoặc cho phép đi qua. Bức xạ ở vật thể đen có thể gặp trong đời sống hàng ngày như việc hút nhiệt ở kim loại hoặc thép: chúng trở thành nóng đỏ khi hấp thụ một lượng nhiệt và sau đó trở thành nóng trắng với nhiệt độ cao hơn. Tương tự, vật thể đen ở những nhiệt độ khác nhau có nhiệt độ ánh sáng trắng khác nhau. Mặc dù tên như vậy nhưng ánh sáng có vẻ trắng không cần phải chứa nhiều màu trong chùm quang phổ:
Lưu ý cách 5000 K tạo ánh sáng trung lập, trong khi 3000 K và 9000 K tạo quang phổ ánh sáng chứa nhiều bước sóng cam và lam tương ứng. Khi nhiệt độ màu tăng lên, màu phân phối ra trở nên mát hơn. Kết quả thực tế cho thấy bước sóng ngắn hơn chứa ánh sáng có năng lượng cao hơn.
Tại sao nhiệt độ màu là miêu tả ánh sáng hữu ích cho người chụp ảnh nếu chúng không bao giờ xử lý vật thể đen thật sự? May mắn là nguồn sáng như ánh sáng ban ngày và bóng đèn vonfram mô phỏng phân phối ánh sáng do vật thể đen tạo ra mặc dù những nguồn sáng khác như đèn huỳnh quang và hầu hết nguồn sáng nhân tạo tách biệt khỏi vật thể đen. Vì người chụp ảnh không bao giờ sử dụng thuật ngữ nhiệt độ màu để chỉ nguồn sáng vật thể đen thật sự, thuật ngữ này ám chỉ nhiệt độ màu tương ứng với vật thẻ đen có màu tương tự. Bảng dưới đây là hướng dẫn quy luật ngón tay cái dành cho nhiệt độ màu của một số nguồn sáng phổ biến:
[ATTACH=full]429336[/ATTACH]
Thực tế: File ảnh dạng JPEG và TIFF
Do một số nguồn sáng không giống phát xạ ở vật thể đen, cân bằng trắng chuyển đổi bằng cách thêm tham số màu vào nhiệt độ màu (chuyển sang - shift): green - magenta. Điều chỉnh thêm green - magenta này thường không cần thiết dưới ánh sáng ban ngày (5000-6500K), nhưng dưới ánh sáng đèn huỳnh quang hoặc các nguồn khác, có thể phải sử dụng để điều chỉnh lại cân bằng trắng.
May mắn là các máy ảnh đều có nhiều chế độ cài đặt cân bằng trắng đặt trước, do đó chúng ta không phải xử lý shift green-magenta như ở trên. Biểu tượng thường được sử dụng cho mỗi chế độ đặt cân bằng trắng được liệt kê ở dưới.
[ATTACH]411557.vB[/ATTACH]
Ba cân bằng trắng đầu tiên với nhiều lựa chọn nhiệt độ màu. Chế độ căn bằng trắng tự động có ở tất cả máy ảnh số và sử dụng thuật toán đoán trong phạm vi cho phép – thường là 3000/4000 K và 7000 K. Chế độ cân bằng trắng tùy biến cho phép bạn chụp ảnh với tham số gray đã biết dưới cùng nguồn sáng, và sau đó đặt chế độ cân bằng rắng cho ảnh sẽ chụp. Với “Kelvin” bạn có thể đặt nhiệt độ màu ở phạm vi rộng.
[LEFT] [/LEFT]
Sáu chế độ cân bằng còn lại được liệt kê theo chiều tăng nhiệt độ màu nhưng nhiều máy ảnh compact không có chế độ cân bằng ánh sáng trắng shade. Một số máy ảnh có cài đặt “Fluorescent H”, được thiết kế để hoạt động với ánh sáng ban ngày.
[LEFT] [/LEFT]
Miêu tả và biểu tượng cho cân bằng ánh sáng trắng trên chỉ là dự đoán cho ánh sáng thực sự mà chúng hoạt động tốt nhất. Thực tế, chế độ cloudy có thể được sử dụng khi có ánh sáng ban ngày tùy thuộc vào thời gian, mức độ hoặc độ ẩm. Nhìn chung, nếu hình ảnh có vẻ quá lạnh trên màn hình preview, bạn có thể nhanh chóng tăng nhiệt độ màu bằng cách chọn một biểu tượng trong danh sách trên. Nếu hình ảnh vẫn quá lạnh (hoặc nóng) bạn có thể chỉnh bằng cách nhập nhiệt độ trong cài đặt Kelvin.
[LEFT] [/LEFT]
Nếu vẫn chưa được và hình ảnh vẫn chưa được WB đúng sau khi xem xét trên máy tính, bạn có thể thay đổi cân bằng màu để bỏ sắc thái màu không thực. Ngoài ra, người chụp có thể click vào tham chiếu không màu với điểm gray cố định khi sử dụng công cụ “levels” trong Photoshop. Cả hai phương pháp này có thể giảm độ sâu màu của hình ảnh.
[LEFT] [/LEFT]
[LEFT]Thực tế: Định dạng file RAW[/LEFT]
[LEFT] [/LEFT]
Giải pháp cân bằng rắng tốt nhất là sử dụng định dạng file RAW (nếu máy của bạn có hỗ trợ), vì định dạng này cho phép bạn cài WB sau khi chụp ảnh. File RAW cũng cho phép cài đặt WB dựa trên phạm vi nhiệt độ màu và chuyển đổi green-magenta rộng hơn.
[LEFT] [/LEFT]
Thực hiện cân bằng trắng với file raw nhanh chóng và dễ dàng. Bạn có thể thay đổi nhiệt độ và chuyển đổi green-magenta cho đến khi sắc thái màu không thật bị xóa bỏ hoặc bạn có thể chọn tham chiếu trung lập trong một hình ảnh. Thậm chí nếu một trong những ảnh có tham chiếu trung lập bạn có thể chọn nó và sau đó sử dụng cài đặt WB cho những phần còn lại của ảnh (giả định cùng nguồn sáng). Chúng ta sẽ quay lại vấn đề RAW và chỉnh WB trong một bài riêng biệt ở phần sau.
[LEFT] [/LEFT]
Như vậy chúng ta cũng biết tại sao chụp ảnh chuyên nghiệp lại chọn định dạng RAW chứ không chọn JPEG hay TIFF.
[LEFT] [/LEFT]
[LEFT]Tùy chọn cân bằng trắng: chọn tham chiếu trung lập[/LEFT]
[LEFT] [/LEFT]
Tham chiếu trung lập thường được sử dụng cho đối tượng cần chú trọng màu hoặc cho vị trí mà người chụp dự đoán cân bằng trắng sẽ gặp vấn đề. Tham chiếu trung lập có thể là một phần trong cảnh hoặc có thể là vật mẫu mà bạn có thể mang theo. Dưới đây là một ví dụ về tham chiếu.
[ATTACH]411558.vB[/ATTACH]
Mặt khác, tham chiếu từ mẫu mang theo thường chính xác hơn vì người chụp có thể dễ dàng nghĩ rằng đối tượng là trung lập khi thực sự không phải như vậy. Tham chiếu mẫu có thể được thiết kế đặc biệt cho chụp ảnh (đắt tiền) hoặc có thể gồm những vật dụng ít đắt tiền hơn. Tham chiếu gray lý tưởng là tham chiếu phản chiếu tất cả màu trong quang phổ như nhau và có thể thực hiện như vậy liên tục khi phạm vi nhiệt độ màu rộng. Một ví dụ về tham chiếu gray tạo trước được thể hiện dưới đây:
[ATTACH]411559.vB[/ATTACH]
Tham chiếu trung lập phổ biến trong nhà có thể ở dưới nắp café hoặc thùng container/các tông. Những vật này không đắt và độ chính xác ở mức chấp nhận được, mặc dù tham chiếu ảnh tùy biến có thể là tham chiếu tốt nhất (như card hình trên). Thiết bị tạo tùy biến có thể được sử dụng để đo nhiệt độ màu phản chiếu hoặc tới của vật chiếu sáng. Hầu hết tham chiếu trung lập đo ánh sáng phản xạ trong khi một thiết bị như dụng cụ đo cân bằng trắng hoặc “ExpoDisc” có thể đo ánh sáng tới trực tiếp (và có thể chính xác hơn về lý thuyết).
[LEFT] [/LEFT]
Cần cẩn thận khi sử dụng tham chiếu WB trung lập với nhiễu ảnh cao, vì nếu chọn vào khu vực gray có thể gây nhiễu do chọn phải điểm màu:
[ATTACH]411560.vB[/ATTACH]
Nếu phần mềm hỗ trợ, giải pháp tốt nhất để cân bằng trắng với hình ảnh bị nhiễu là sử dụng mức pixel trung bình với khu vực xám làm tham chiếu. Có thể là mức 3x3 hoặc 5x5 nếu sử dụng Adobe Photoshop.
[LEFT] [/LEFT]
[LEFT]Lưu ý về chế độ cân bằng trắng tự động[/LEFT]
[LEFT] [/LEFT]
Đối tượng chụp khác nhau sẽ gặp vấn đề khác nhau khi ở chế độ cân bằng trắng tự động – thậm chí trong điều kiện ánh sáng ban ngày bình thường. Một ví dụ là nếu hình ảnh thừa nóng hoặc lạnh. Hình ảnh dưới là trường hợp đối tượng chụp quá đỏ và do đó máy ảnh nhầm sắc thái màu này là do nguồn sáng ấm. Máy ảnh cố gắng bù lại để màu trung bình gần với tự nhiên nhất nhưng vô tình lại tạo ra sắc thái màu hơi xanh ở đá. Một số máy ảnh số dễ bị như vậy hơn các máy khác.
[ATTACH]411564.vB[/ATTACH]Cân bằng trắng tự động
[ATTACH]411566.vB[/ATTACH]Điều chỉnh lại cân bằng trắng
Chế độ cân bằng ánh sáng trắng tự động của máy ảnh số thường hiệu quả hơn khi ảnh có ít nhất một yếu tố không màu sáng hoặc trắng. Dĩ nhiên, không cố gắng thay đổi vị trí để có đối tượng không màu nhưng cũng nên biết rằng thiếu nó sẽ làm cho cân bằng trắng tự động gặp rắc rối. Không có thuyền trắng trong hình ảnh dưới, cân bằng trắng của máy ảnh sẽ nhầm và làm cho nhiệt độ màu ấm hơn một chút.
[ATTACH]411569.vB[/ATTACH]
[LEFT]Ánh sáng pha trộn các nguồn sáng khác nhau[/LEFT]
[LEFT] [/LEFT]
Nhiều vật chiếu sáng với nhiệt độ màu khác nhau có thể khiến cho việc cân bằng trắng trở nên phức tạp hơn. Một số vị trí ánh sáng có thể không được cân bằng trắng đúng và sẽ phụ thuộc vào độ chính xác màu.
[LEFT] [/LEFT]
Dưới ánh sáng pha trộn, cân bằng trắng tự động thường tính toán nhiệt độ màu trung bình cho toàn cảnh. Mức độ này ở mức chấp nhận được, tuy nhiên cân bằng trắng tự động có xu hướng phóng đại sự khác biệt về nhiệt độ màu với mỗi nguồn sáng, so sánh với những gì mà mắt ta có thể nhận thấy.
[LEFT] [/LEFT]
Sự khác biệt quá mức về nhiệt độ màu thường rõ ràng nhất khi ánh sáng pha trộn giữa ánh sáng tự nhiên và trong nhà. Hình ảnh có thể đòi hỏi cân bằng trắng khác nhau cho mỗi vùng ánh sáng. Mặt khác, có thể một số người thích để nhiệt độ màu tự nhiên.
[LEFT] [/LEFT]
Chú ý là tòa nhà khá ấm trong khi bầu trời có vẻ lạnh. Đó là vì cân bằng trắng được cài đặt dựa trên ánh trăng – đem đến nhiệt độ màu ấm của ánh sáng nhân tạo. Cân bằng trắng dựa trên ánh sáng tự nhiên thường tạo ảnh thật hơn. Chọn đá là tham chiếu cân bằng trắng và xem bầu trời không thật như thế nào (bầu trời trở nên màu blue).
[LEFT] [/LEFT]
[ATTACH]411570.vB[/ATTACH]WB là màu tự nhiên
*[ATTACH]411571.vB[/ATTACH]*WB là màu tường đá
[LEFT] [/LEFT]
Đây là một nội dung trong loạt bài viết cùng tìm hiểu và nâng cao trình độ chụp ảnh!
[RIGHT]handheld.vn lược dịch và tổng hợp[/RIGHT]
