Lâu lâu rồi không viết bài cho diễn đàn, hôm nay đẹp giời viết một bài nào.
Bài này mình sẽ giới thiệu 2 apps (theo mình là) hữu ích cho các bạn thích theo dõi độ nhanh chậm của đồng hồ cơ (handwind hay automatic).
Trước khi viết bài mình có search trên forum thấy có 2 bài viết tương tự, các bạn có thể tham khảo thêm:
- Bài 1 của bạn @hockavan (link ở đây). Trong bài này, bạn chủ giới thiệu một cách thủ công (so đồng hồ với 1 đồng hồ chuẩn, ghi lại và tính sai số) và một app dành cho iphone Kello.
- Bài 2 của bạn @datbi_201 (link ở đây). Bài này tác giả giới thiệu 4 cách. Cách 1, 2 (thủ công) tương tự của hockavan. Cách 2 giới thiệu app WildSpectra cho android. Cách 3, tự chế một thiết bị “sơ khai” tương tự các Timegrapher đang bán trên thị trường, cách này đòi hỏi người làm phải có ít kiến thức điện tử, có dụng cụ để làm và có sở thích tự mày mò.
Còn bây giờ là phần chính của bài. Mình lưu ý là bài viết của mình không phải là bài viết chuyên môn, quá đi sâu về kĩ thuật, chỉ là giới thiệu app cho các bạn dùng chơi là chính.
1) Nguyên tắc chung của việc theo dõi/đo độ chính xác
- Muốn theo dõi độ chính xác, trước hết cần phải có nguồn thời gian hoặc nguồn đong đếm thời gian chuẩn.
- Nguồn thời gian thường là đồng hồ nguyên tử. Đồng hồ GPS, internet, radio-controlled clock/watch, tivi…) đều được so với đồng hồ nguyên tử nên được coi là nguồn chính xác. Ngoài ra những đồng hồ quartz cao cấp cũng có thể dùng để làm nguồn so sánh vì độ sai số của dao động quartz nhỏ hơn của dao động cơ rất rất nhiều.
- Nguồn đong đếm thời gian: nguồn này thực chất là bộ dao động quartz cực kì chính xác, được lấy làm chuẩn để so sánh. Tất cả các Timegrapher đều có bộ dao động này.
- Khi đã có chuẩn rồi, bước tiếp theo là phương pháp so sánh với chuẩn.
- Thủ công: Bằng mắt+tay, do mình tự so sánh đồng hồ với nguồn thời gian chuẩn rồi tính toán ra độ sai số. Nhược điểm là khoảng thời gian giữa các lần lấy mẫu (so sánh) phải tương đối dài (tính bằng ngày) để triệt tiêu sai số do phương pháp đo gây ra (sai số do mắt nhìn ko thật sự chính xác, tay bấm không đủ nhanh…)
- Âm thanh. Cách này là nguyên lí của máy Timegrapher. Do đặc tính cố hữu, mọi đồng hồ cơ đều phát ra tiếng động (to hay nhỏ thì tùy!). Đối với đồng hồ đeo tay nói riêng, đây là tiếng pallet fork (không biết tiếng Việt gọi là gì) gõ vào bánh xe để chặn đồng thời tiếp năng lượng cho con lắc giúp duy trì hoạt động của đồng hồ (xem hình minh họa)
[ATTACH=full]597849[/ATTACH]
Tiếng tic tac của đồng hồ chính là do bộ phận này phát ra. Và dĩ nhiên nếu tiếng tic tac này có chu kì (tần số) riêng của nó, phản ánh chính xác độ dài của 1 đơn vị thời gian mà chiếc đồng hồ đó tạo ra. Các máy timegrapher thu lại nguồn âm thành này bằng micro chuyên dụng, chuyển nó thành tín hiệu điện rồi so sánh với bộ dao động chuẩn để tính độ sai số của đồng hồ. - Hình ảnh. App Watch Accuracy cho android dùng phương pháp này. Nguyên tắc của phương pháp này là so sánh bức ảnh mặt đồng hồ, chụp ở các thời điểm khác nhau. Dựa trên ảnh ta có thời gian của đồng hồ, dựa trên thông tin file ảnh, ta có thời điểm chụp, đây là giờ chuẩn dựa trên giờ của điện thoại. Dựa trên độ chênh lệch của 2 khoảng thời gian này để tính ra sai số.
2) Giới thiệu 2 apps cho android phone
a) Watch check
https://play.google.com/store/apps/details?id=de.uhrenbastler.watchcheck&hl=en
- Nguyên lí: Đây là cách thủ công. Các bạn so sánh thời điểm trên mặt đồng hồ với thời gian chuẩn của đồng hồ nguyên tử (GPS, internet). App này giúp các không mất công ghi chép, lập sổ lập bảng biểu excel, làm phép tính.
- Ưu điểm: Đơn giản, tiện dụng, theo dõi nhiều đồng hồ, nhiều tư thế, không đòi hỏi điều kiện gì đặc biệt, chỉ cần có internet hoặc GPS lúc đo. App có chức năng alarm để nhắc nhở các bạn check độ chính xác đều đặn vào 1 thời điểm cố định trong ngày (nếu muốn)
- Nhược điểm: chỉ áp dụng cho đồng hồ có kim giây, phải có internet hoặc GPS. Vì là thủ công nên phải so sánh trong khoảng thời gian dài để triệt tiêu sai số gây ra bởi phép đo.
- Lưu ý: đồng hồ có kim giây mà kim giây thỉnh thoảng bị trôi/trượt/nhảy cũng không dùng được cho phương pháp này. Ví dụ dòng máy miyota 8215 có hiện tượng kim giây “stutter” không áp dụng được phương pháp này (các bạn vào youtube gõ ‘miyota stutter’ sẽ có clip minh họa).
b) Tickoprint
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tickoprint&hl=en - Nguyên lí: Giống timegrapher, so sánh âm thanh phát ra của đồng hồ với đồng hồ chuẩn
- Ưu điểm: cho kết quả nhanh, trực quan,
- Nhược điểm: phụ thuộc chất lượng micro của điện thoại; dễ bị nhiễu bởi tiếng ồn xung quanh.
- Lưu ý: App này có bản mất tiền (cũng không đắt). Trong bản này ngoài độ sai số, bạn còn có thêm beat error và amplitude là những thông số quan trọng khác khi theo dõi “sức khỏe” của đồng hồ. Ngoài ra nhóm phát triển phần mềm này cũng bán một kit đi kèm bao gồm 1 micro chuyên dụng + bộ khuếch đại âm thanh giúp tăng độ chính xác và cải thiện phép đo ở điều kiện thường ngày. Nhưng giá của kit này hơn 100 euros, gần bằng giá 1 timegrapher loại basic nên cũng không hấp dẫn.
Kết luận
Như có một comment của xwatch trong một bài nào đó, bác nào muốn biết sai số đồng hồ của mình thì đem qua cửa hàng, chỉ vài phút là có kết quả độ chính xác cũng như chẩn đoán những bệnh tật tiềm ẩn của đồng hồ. Những apps mình giới thiệu ở đây với mục đích “just for fun”. Thay vì các bạn phải giấy bút, máy tính để theo dõi độ chính xác, thì nay một chiếc smartphone sẽ hỗ trợ bạn làm công việc đó.