Đầu tiên, mình xin phép nói rằng, mọi thứ chỉ là tương đối. Với động cơ mang tính hạn hẹp của cá nhân mình - muốn mọi người không bị “lạc trôi” giữa muôn vàn khẩu vị do ngòi bút mực mang lại nên mình lập topic này.
Khi ta ăn một món ăn ngon, hoặc muốn gia giảm vào món ăn để thưởng thức nó thì cần dựa vào một sơ đồ vị giác để có thể kể với nhau rằng nó ngon như thế nào, hoặc nhón một miếng chanh, miếng giấm, chút tiêu, chút muối… để làm sao mà trọn vẹn.
Với thế giới ẩm thực, có thể tạm lấy 4 vị: Chua – Đắng – Mặn – Ngọt làm 4 vị cơ bản (còn nhiều ý kiến khác nhau, nhưng tạm lấy 4 vị này làm 4 vị cơ bản), thì với thế giới ngòi bút mực, mình lấy 4 vị cơ bản là: Gắt – Mượt – Khô – Ướt.
Hình minh họa:
[ATTACH=full]969106[/ATTACH]
Để giải thích cho hình minh họa này, mình mượn câu chuyện nhiếp ảnh để làm rõ thêm: Có sự tương đồng thú vị giữa nhiếp ảnh và thế giới Bút - Mực – Giấy. Mỗi tấm ảnh được phóng ra hay con chữ trên giấy đều bắt buộc phải có 3 thành tố làm nền: ở nhiếp ảnh là khẩu độ, độ nhạy sáng của film/cảm biến và thời gian phơi sáng; ở thế giới còn lại - bút, mực và giấy.
4 vị cơ bản (Khô – Ướt – Mượt – Gắt) cùng tồn tại nơi ngòi bút mực, tăng/giảm một yếu tố này sẽ làm ảnh hưởng tới các yếu tố khác. Ví dụ tăng ướt thì tính mượt sẽ tăng theo, hoặc tăng ướt sẽ làm dịu đi tính gắt của ngòi, làm ngòi khô thì tính gắt sẽ tăng lên… Sự phối hợp giữa các vị nơi ngòi bút này giống khi ta bước vào darkroom để phóng ảnh đen trắng vậy. Điều chỉnh thời gian phơi sáng như là điều chỉnh lượng mực cấp cho ngòi, sử dụng filter như là điều chỉnh sự gắt/dịu/mộng/mượt nơi tấm ảnh mình muốn phóng ra.
Tính Gắt của bút là cái cảm giác nhận được với một lượng phản hồi/feedback (lớn) ta nhận được khi viết vậy, như khi nắng bắt đầu gắt, có một sự gia tăng chênh lệch giữa vùng sáng và vùng tối. Cái gắt là khuynh hướng của ngòi bút mực. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tính gắt của ngòi, nhưng đầu tiên phải kể đến size ngòi. Size ngòi càng nhỏ thì gia tăng tính gắt của ngòi. Tính gắt của ngòi thấp dần theo thứ tự sau đây (tạm lấy “ngòi tròn” làm ví dụ trước): Needle point>EEF (XXF)>EF(XF)>F>M>B>BB (theo size chuẩn Âu – Mỹ). Bút Nhật tương tự, với thông số bề rộng nét bút khác mà thôi, và một số ngòi UEF của Nhật có thể xem như needle point Âu Mỹ - bề rộng nét <0.2mm.
Tính Mượt nơi ngòi bút: Tính mượt nơi ngòi bút ở chiều ngược lại với tính gắt của ngòi, sự mượt nơi ngòi bút giảm dần theo size ngòi như sau: BB>B>M>F>EF>EEF>needle point.
Tính Khô/Ướt: Đây đơn giản là sự ướt át mà mực trao duyên trên giấy. Nói đơn giản vậy nhưng để có khẩu vị hoàn hảo/tinh tế thì mất rất nhiều thời giờ để đạt được, và chỉ với điều kiện mực và giấy nhất định.
Tính Khô/Ướt của ngòi tác động đến tính Gắt/Mượt cụ thể như sau: Với Bút, Mực Giấy xác định, nếu làm ngòi khô hơn thì sẽ cảm giác viết gắt hơn. Nếu muốn bút viết mướt hơn, thì tăng ướt có thể giải quyết vấn đề, hoặc tăng ướt để hưởng thụ các nàng bút Nhật nào đấy trở nên thắm thiết mặn mà hơn. Hoặc thêm một xíu xiu ướt át để ngòi nàng bớt chút gắt gỏng. Hoặc muốn bút trôi như mộng như mơ trên trang giấy trắng muốt thơm mùi mới.
Nếu lấy biên độ thang khô/ướt từ 1 → 10, thì chọn đúng điểm rơi để có trải nghiệm hoàn hảo không phải là chuyện dễ dàng. Vì giữa dự tính và thực tế trải nghiệm sẽ khác nhau. Cảm giác về sự hoàn hảo luôn là sự khó tìm.
Đôi khi để tìm kiếm sự hoàn hảo, ngoài các vị cơ bản là Khô – Ướt – Mượt – Gắt, còn có các vị trung gian như: Dịu, mướt (lả lướt trôi), mộng, ngọt - thắm, đầm, trầm, níu giấy, hút giấy, trơn truội…Ngoài ra, ai có thể cảm nhận ngòi bút như là làm bài văn thì mình chém gió sau, chẳng hạn cái gắt của em ngòi như là nắng hè Hà Nội sau một ngày mưa, cái nắng sôi nổi làm ong bướm và muôn hoa khoe sắc, nhưng không hề làm làn da khó chịu, kiểu như em gắt nhưng là gắt lả lướt. Cái gắt như trêu như ghẹo mà không làm người khác khó chịu.
Ngoài ra, các khái niệm như là gợn, gai, cắn giấy theo mình đó thuộc về lỗi nơi ngòi. Hoặc ai có những khẩu vị đặc biệt khác thì mình chưa gặp. Nhắc lại, mọi thứ chỉ là tương đối, thế giới cảm xúc nơi ngòi bút vẫn có không gian cho những trường hợp ngòi bút…lỗi nhưng mang lại khẩu vị thú vị riêng có. Vấn đề này có lẽ mình sẽ bàn ở một topic khác.
Phần 2 của topic này, mình sẽ nói đến việc cấu tạo vật lý của ngòi bút (độ dài cánh ngòi, độ thuôn cánh ngòi, bề rộng vai ngòi, độ cong/phẳng của lưng ngòi, độ dày/mỏng của ngòi, chất liệu làm ngòi và những yếu tố khác) ảnh hưởng đến thế giới cảm xúc nơi ngòi bút mực của ta như thế nào.
Bài viết hơi dài, mong là mọi người sẽ không cảm giác ngộp thở khi đọc xong. Mình nhắc lại, mọi thứ chỉ là tương đối, chẳng hạn cùng một cây bút, với giấy và mực ấy vào những thời điểm khác nhau, tâm trạng khác nhau nếu có mang lại cảm giác khác nhau cũng là bình thường. Có hiểu thì mới thương, chúc mọi người ban đầu hiểu về ngòi bút, và sau đó là thương.
Hay quá bạn ạ, cách bạn dẫn dắt và cụ thể hóa nhiều kiến thức vào sơ đồ vừa rất khoa học mà cũng rất lôi cuốn, văn phong lãng mạn nữa!
Cám ơn anh nhiều :))
[MEDIA]1LSCS71PkEPPym50_dmQK0lv4AdHKu8ft[/MEDIA]
File âm thanh do bằng hữu của shop thực hiện, cho ai lười đọc :)))
Anh hỏi về giấy ạ?
Mình kiếm giấy để vẽ sơ đồ nhưng phát hiện ra chẳng mang theo giấy gì cả. Thấy mấy tờ giấy hồi xưa kẹp trong sách nên lấy dùng. Giấy này là liên quan đến dòng sổ bettino, ám vàng để ngày xưa thưởng thức màu mực momiji ạ.
Vậy bây giờ bác đang dùng bút gì để cho cảm giác vừa ướt vừa mượt vậy bác:(hic
ướt và mượt thì mình có làm 1 em ngòi (trong bộ 4 ngòi) gắn trên TWSBI Vac700 anh ơi
Ah ý mình là bạn có dùng noif ấy để viết hằng ngày không ấy,vì mình thấy đa số bây giờ nếu viết bằng bút mực thì nó sẽ lem,từ các văn bản giấy tờ hàng ngày như ở phường xã ủy ban ngân hàng đến các loại giấy viết cho sinh viên đều không dùng được với bút mực mà toàn là bút bi không ah,giờ chỉ còn giấy cho học sinh cấp 1 với cấp 2 là viết được bằng bút mực thôi ah:D
à, ngòi ướt và mượt chủ yếu dùng để thưởng thức là chính thôi anh. Món ăn chơi, không phải ăn cho no, không dùng thường xuyên được :))
Vậy bây giờ bạn đang dùng bút bi gì để viết hằng ngày vậy bạn:D
Anh có nhã hứng chém gió thì mời inbox giúp mình ạ. 
Bữa nào bác làm 1 bài so sánh về chất lượng ngòi bút và cảm giác viết của các hãng pelikan,sailor,faber castel đi bác:D
Mỗi cái ngòi trong sự hòa hợp tốt nhất với người dùng, đều là cái duyên riêng, làm sao mà so sánh được anh ơi.
Ở phố thị, ta không có cơ hội được đắm mình trong những muôn sắc trong lành của khu vườn quê. Thì ở Sài Gòn nhộn nhịp, ta chọn cho mình một góc nhỏ, đi về những khu vườn suy tưởng mà dạo chơi.
Những tư tưởng lớn như một khu vườn đầy những thảo thơm mới lạ, cùng những nàng ngòi bút yêu dấu dạo chơi thì hợp tình, hợp cảnh.
Cái phong vị của nàng ngòi ấy thế mà cũng muôn màu muôn sắc.
Trong cái sự mượt của nàng ngòi cũng có muôn cảm giác, có cái mượt như cảm giác ván lướt ra biển khơi, có cảm giác mượt mà như lụa là khoác lên tấm thân ngọc nữ, cũng có cảm giác mượt mà như da thịt trườn lên da thịt.
Tại sao phải nói nhiều đến sự diễm lệ nơi nàng ngòi, vì chính sự diễm lệ ấy, là ngọn gió thơm đưa ta hoan hỷ thưởng thức khu vườn suy tưởng vậy.
[ATTACH type=“full”]1017963[/ATTACH]
Chưa thấy nói đến phần 2, cấu tạo của ngòi bút hả bác chủ? đang hóng!
không ai tiếp chiêu nữa ah, hơn 1 năm rồi!!