Lịch sử ngành tráng men và đồng hồ mặt men
Men là một hợp chất thủy tinh trong suốt, bao gồm thạch anh, soda, phấn, Magiê cacbonat và chì ôxit. Đây hỗn hợp kỳ lạ của các thành phần khác nhau có thể dễ dàng làm được. Nó tương tự như sứ và thủy tinh về mặt cấu trúc. Men nhìn rất màu sắc và sang trọng như đồ trang sức. Men thu được thông qua đốt tinh thể silicon, hỗn hợp của magiê và hàn the. Các vật liệu được xử lý bằng nhiệt: ở nhiệt độ cao men tan chảy giống như thủy tinh.
Lịch sử của một số hợp chất men
Từ Enamel (men) xuất phát từ tiếng Đức"smelzan" sau này là “Esmail” trong tiếng Pháp cổ. Trong suốt nhiều thế kỷ tráng men được gọi những cái tên khác nhau bởi các thợ thủ công khác nhau. Tuy vậy, tất cả những cách gọi đó chỉ truyền đạt được một phần các tính năng và vẻ đẹp của nó. Nghệ thuật tráng men đi qua cả một chặng đường dài phát triển, bắt đầu các nền văn minh xa xưa: Ai Cập, Trung Quốc, Ấn Độ và Byzantium được coi là nơi ra đời của nghề tráng men. Sau đó, nó được truyền đến Châu Âu vào thời Trung cổ. Ngày nay men được áp dụng thành công trong nhiều lĩnh vực: kiến trúc, thiết kế nội thất, đồ trang sức và đồng hồ. Men chiếm một vị trí đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất đồng hồ, đặc biệt là trong việc sản xuất các dial độc bản. Enamel Dial là một xu hướng hoàn toàn đặc biệt trong ngành công nghiệp đồng hồ hiện đại, như là một bức tranh thu nhỏ cất giấu một chặng đường dài phát triển với những kinh nghiệm, kỹ thuật khác nhau và cả những bí mật của một nghề thủ công.
Men có độ sáng và màu sắc phong phú, độ bóng và sang trọng, ngang bằng vẻ đẹp của đồ trang sức, và có khả năng trình diễn nghệ thuật cao – các thuộc tính chưa kể hết của men nói trên đã và đang thu hút các nghệ sĩ đồ họa, điêu khắc, thợ kim hoàn và thợ đồng hồ qua nhiều thế kỷ.
Quá trình khảm, dát những tấm kim loại với các chi tiết nhiều màu sắc đã được biết đến qua những bậc thầy của Ai Cập cổ đại, Trung Quốc và Ấn Độ. Đó là lý do tại sao những đồ cổ và đồ trang trí của các nước này rất lôi cuốn với chất lượng hoàn hảo, sự sang trọng và tinh tế đến tận ngày hôm nay. Nghệ thuật trang trí của thế giới cổ đại đã trở thành yếu tố đầu tiên truyền cảm hứng cho rất nhiều bậc thầy hiện đại. Dần dần tráng men được truyền bá ở Hy Lạp cổ đại và Rome trong các thế kỷ đầu tiên sau công nguyên. Nhu cầu cao, sự phổ biến và được sử dụng rộng rãi, men đã truyền cảm hững cho các thợ thủ công liên tục tìm kiếm các các ứng dụng của nó vào cuộc sống. Men là đồ trang trí trên trang phục của phụ nữ như: mặt dây chuyền, vương miện, và hoa tai. Chúng cũng là các vật liệu đã được áp dụng trong hoàn thiện các đồ sành sứ và đồ gia dụng khác nhau. Men cũng được sử dụng cho trang sức của nam giới, những bộ trang phục và vũ khí được trang trí bằng men. Thông thường men được kết hợp với các chi tiết đắp nổi, đá quý và chạm khắc bạc và vàng.
Men Byzantium – Nghệ thuật tráng men cổ điển
Để xem các bức tranh hoàn chỉnh về sự xuất hiện và phát triển của nghề tráng men chúng ta cần nghiên cứu nguồn gốc của nghệ thuật châu Âu. Một cách thận trọng thì tráng men đến từ các nước châu Á, đặc biệt là từ khu vực Đông Á. Thực vậy, Những quốc gia này đã phát triển nhiều cách tráng men và phát triển của các công nghệ khác nhau đã được sử dụng trong các khu vực Địa Trung Hải cho đến ngày nay. Tuy vậy, chỉ có sự xuất hiện và phát triển của men Byzantine (một đế chế vùng Hy Lạp – Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) mới được coi là khởi điểm lịch sử của nghề tráng men, mặc dù các men Champlevé Celtic-La Mã đã xuất hiện 500 năm trước đó, và một số nghề khảm men Cloisonne của Ai Cập đã xuất hiện trước men Byzantine cả thiên niên kỷ. Khi nghề tráng men được truyền từ Ai Cập, Trung Quốc và Ấn Độ, Hy Lạp cổ đại và La Mã, nó đã trở thành một trong những vật liệu phổ biến nhất, giống như kim loại quý. Việc gia công các kim loại quý cũng trở nên đặc biệt phổ biến vào cuối thời kỳ Byzantium cổ đại. Trong thời kỳ đó, việc gia công các loại đá quý cũng trở nên phổ thông, và sau đó là điều kiện tiên quyết đầu tiên để kết hợp kim loại với men, đá quý.
Với sự giàu có của vương triều Byzantium trong giai đoạn đó, Ở nhiều thành phố, đặc biệt là ở thủ đô - Constantinople (nay là Istanbul), các nhà thờ và cung điện đã được khảm vàng. Đồ nội thất, các huy hiệu của sự phân cấp các tầng lớp cao trong xã hội, các bình cổ, chén thánh - tất cả đều là các sản phẩm tốt và rất đắt đỏ. Có thể cho rằng sự phát triển của men Byzantine chủ yếu được coi như là sự phát triển của một nghệ thuật trang trí tốt thời bấy giờ là Men Champlevé và Cloisonne - Chúng đã được nhìn thấy trong các các biểu tượng sang trọng từ rất xưa trên trái đất. Có tài liệu đề cập đến thời kỳ trị vì của vua Justinian (thế kỷ VI), đã chứng tỏ có một mức độ cao đáng kể của những phát triển kỹ thuật tráng men trong thời gian đó. Đáng tiếc là , rất nhiều những sản phẩm đẹp đã bị phá hủy trong quá trình nghệ thuật Phật Giáo thống trị trong giai đoạn 726-843.
Thời hoàng kim của men Byzantium là vào thế kỷ XII, sau đó sụp đổ. Tuy nhiên, những kỹ thuật trong thời gian ngắn của đế chế Byzantium trong phát triển tráng men lại là là yếu tố quyết định trong sự phát triển của nó ở các vùng khác ngoài đế chế Byzantium như Serbia, Kievan Rus, Gruzia và Armenia.
Các đĩa ăn nổi tiếng của tiểu vương A Rập phủ bằng men Cloisonne cả hai mặt có thể được coi như một ví dụ riêng biệt về kỹ thuật tráng men của Phương Đông. Theo ghi chép, nó thuộc về tiểu vương Davud (1119-1144), người đã cư trú ở thượng nguồn sông Tigris. Chiếc đĩa duy nhất mang tên “Sự trỗi dậy của Alexander Đại đế” (vẫn còn tồn tại đến ngày nay là do sự may mắn lớn), được coi là một ví dụ điển hình về Men Byzantine.
[ATTACH=full]653000[/ATTACH]
Theo các nhà nghiên cứu, thiết kế của chiếc đĩa kết hợp các yếu tố của Byzantine, phong cách Ba Tư và một chút phong cách mỹ thuật cổ xưa. Cách tráng men được đánh giá cao đó có thể hình thành bởi kỹ thuật pha trộn men phức tạp. Vì vậy, nghệ thuật tráng men đã được đưa lên sự hoàn hảo trong thời kỳ Byzantium, bao gồm cả sự tinh khiết của màu sắc, sự đa dạng của nghệ thuật thiết kế và độ sáng, độ bền và độ cứng. Nhờ đó men trở nên phổ biến và đặc biệt. Thành phần phức tạp và giá trị nghệ thuật độc đáo đã trở thành một tính năng cụ thể của men. Có một kỷ lục về việc xây dựng nhà thờ Thánh Sophia ở Constantinople trong nửa sau của thế kỷ VI bởi hoàng đế Justinian, người cũng đã ra lệnh tráng men của ngai vàng của ông.
Có rất ít các chi tiết men có độ tuổi từ thế kỷ X còn tồn tại; do đó khá khó khăn để các nhà nghiên cứu về Men có thể nói điều gì đó về kỹ thuật của thời điểm đó. Thời hoàng kim của Byzantium men là trong các thế kỷ X-XI: các chi tiết tráng men Cloisonne đã trở thành phổ biến bởi cả giá trị nghệ thuật và kỹ thuật thực hiện. Thế kỷ XII bắt đầu thời kỳ suy tàn của nghề tráng men, và chi tiết tráng men của các thế kỷ sau đó thường thô ráp và rập khuôn so với thời kỳ trước. Dần dần những phẩm chất kỹ thuật của men và độ bền trong quá khứ của vật liệu đã phai nhạt dần, sự kết hợp màu sắc trở nên khó khăn, và các màu sắc tốt nhất của men đã bị thất truyền.
Các tông màu của men
Các tông màu khác nhau của men thu được từ màu của các oxit kim loại khác nhau. Mangan Oxit cho màu nâu và tím, Oxit Sắt cho men màu vàng, đỏ, xám hoặc đen. Đồng Oxit cho màu xanh dương và xanh lá cây. Men có thể trong suốt hoặc mờ. Chì Oxit làm cho men trong suốt và tinh khiết. Men mờ có được nhờ pha thêm các chất phụ gia như thiếc, cao lanh, bột xương.
Ngày nay men là vật liệu phổ biến cho hoàn thiện và trang trí những vật dụng khác nhau, như nó đã được dùng nhiều năm trước đây. Men đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển:. Sử dụng trong các nền văn minh cổ đại, rất phổ biến trong thời Trung cổ, lãng quên hoàn toàn và được phục hưng trong thế kỷ XIX. Ngày nay men đã lấy vị trí đặc biệt trong nghệ thuật trang sức, thiết kế nội thất, nghệ thuật trang trí, và ngay cả trong kiến trúc , vì nó là một trong những vật liệu bền nhất, giữ được màu sắc và cấu trúc đi qua sự thay đổi của thời tiết. Các tính năng của men răng là có màu sắc tươi sáng, bề mặt mịn, màu sắc sâu và đường nét rõ ràng. Tất cả những phẩm chất này đòi hỏi các yêu cầu về thành phần trong nó.
Ngày nay, cũng như trong thời cổ đại, trang trí hoa lá là một trong những loại trang trí phổ biến nhất. Tuy nhiên, các thợ đồng hồ hiện đại – những người đã thay đổi tráng men thành một phần đầy đủ của việc chế tác đồng hồ cao cấp, đã đi một bước dài hơn rất nhiều so với các đồ trang trí đơn giản. Đôi khi những kiệt tác của nghệ thuật thế giới, các bản giao hưởng tuyệt vời của hình ảnh và các bức chân dung được vẽ lại trên mặt số men của đồng hồ. Những chi tiết men đó là cực kỳ nhỏ. Đó là lý do tại sao loại hình nghệ thuật này rất phổ biến trong đồng hồ. Trong khi nghệ thuật trang trí phương Đông đã đưa men vào việc khảm nạm kim loại thì ở Châu Âu, Tráng men đã trở thành một lĩnh vực nghệ thuật hoàn chỉnh, dẫn tới sự xuất hiện của chiếc đồng hồ bỏ túi đầu tiên.
**Đồng hồ bỏ túi - một bức tiểu họa **
Ban đầu những chiếc đồng hồ bỏ túi thường được dùng đeo ở cổ và không ai bỏ chúng trong túi như bây giờ. Nó chỉ thành đồng hồ bỏ túi thực sự sau hai thế kỷ. Thuật ngữ “mặt dây chuyền đồng hồ” đã tiết lộ cách chúng được sinh ra trong thời kỳ đó. Mặt dây chuyền đồng hồ có nguồn gốc từ năm 1510. Sau đó, nó có hình dáng quả bóng, và chỉ đến năm 1630 nó mới có được một dáng như đồng hồ thông thường: với case hình tròn và nắp đậy. Nhiều người hoài nghi về độ chính xác của bộ máy tuy nhiên thời đó người ta coi nó chủ yếu như 1 đồ trang sức . Đó là lý do tại sao thiết kế của chúng mất rất nhiều thời gian - không ít hơn thời gian các hãng đồ trang sức làm ra các sản phẩm của họ.
[ATTACH=full]653001[/ATTACH]
Đối với việc thiết kế các case, các thợ đồng hồ áp dụng các kỹ thuật như phủ men Cloisonne và Champleve - những kỹ thuật vẫn phổ biến đến ngày nay. Nói về sự phức tạp thì cả việc hoàn thiện nắp đậy và dial đều đòi hỏi sự tỉ mỉ chính xác, đặc biệt là khi mà phần trang trí đều nằm trên những phần diện tích rất nhỏ. Champleve là một kỹ thuật tráng men, trong đó các nghệ nhân cạo các lớp kim loại bằng chạm khắc sau đó màu men đượp lấp vào các phần cạo này và nung nóng đến khi đạt chất lượng. Cloisonne thì khó hơn nhiều Champleve, vì nó được dựa trên một mạng các sợi vàng mỏng, mà đôi khi đạt đến 100 mét chiều dài và khoảng 0,3 mm đường kính. Một mạng lưới mỏng được cố định trên bề mặt kim loại, sau đó được phủ đầy với những mảnh màu men riêng biệt, tạo thành các họa tiết . Các sợi vàng sẽ trở nên vô hình sau đó. Đó là lý do tại sao các họa tiết Cloisonne trông chi tiết hơn và tự nhiên hơn Champleve. Tuy nhiên, cả Champleve cũng Cloisonne không thể so sánh với nghệ thuật thực sự, bởi họ không thế sao chép được độ sâu của hình ảnh, sự mở ảo của ánh sáng và tông màu.
Bức tiểu họa trên Dial
Tráng men có lẽ sẽ chỉ tồn tại các kỹ thuật làm đồ trang sức, trang trí, nếu không có một cuộc cách mạng thực sự trong vẽ men tiểu họa xảy ra ở thế kỷ XVII: một diện tích bé xíu của dial trở thành nơi sáng tác cho những ý tưởng táo bạo nhất của các nghệ sĩ. Vẽ tiểu họa men và đồng hồ thực tế xuất hiện gần như cùng một thời điểm. Có quan điểm cho rằng tranh men tiểu họa là một khuôn mặt khác của chiếc đồng hồ.
Vẽ tiểu họa trên Dial được sinh ra tại thành phố Limoges của Pháp. Lịch sử bắt đầu bởi hai bậc thầy Penicauds và Reymonds, những người đã tạo ra những kỹ thuật riêng của họ về việc áp dụng các oxit trên bề mặt kim loại, và ngay sau đó tiểu cảnh Limoges đã được áp dụng để trang trí cho của hầu hết các đồng hồ bỏ túi của Paris thế kỷ XVI. Nó có thể cạnh tranh ngay cả với sứ Limoges về mức độ phổ cập.
Tuy nhiên, Eure-et-Loir và Loir-et-Cher với thủ phủ Blois được ghi nhận là trung tâm nghệ thuật tiểu họa. Theo sự kiện lịch sử, nghệ thuật thu nhỏ trở nên phổ biến qua các cuộc chiến tranh giữa người Công giáo và Huguenots. Các sắc lệnh của Hòa ước - công bố bởi Henry IV năm 1598 – đã ảnh hưởng lớn đến vị trí của các nghệ sĩ: hàng trăm thợ đồng hồ của Paris và các nghệ sĩ chuyển từ Paris đến thành phố Tin Lành Blois , Nhờ cuộc di cư đó mà Blois biến thành một trung tâm văn hóa hàng đầu.
Nghệ nhân trang sức 26 tuổi Jean Toutin là một trong những người di cư đó. Ông đã phát minh ra kỹ thuật tráng men không hề thua kém tranh sơn dầu trong về cả chất lượng hoặc độ sâu của hình ảnh. Cách chấm men trở thành nền móng của kỹ thuật này. Chấm men có nguồn gốc là một từ tiếng Pháp. Chấm men đã trở thành một xu hướng mới của nghệ thuật tân ấn tượng, xuất hiện tại Pháp vào khoảng năm 1885. Nó là một phương pháp vẽ bằng dấu chấm để đạt được nhiều cảm xúc. Các dấu chấm có thể được chấm đơn độc, theo hàng, hoặc ngẫu nhiên.
Phương pháp Jean Toutin chủ yếu là ở mức độ nung: các nghệ sĩ tiểu họa tạo ra một bức tranh thu nhỏ theo chiều dọc hoặc ngang trên bề mặt trắng đã nung bằng các bàn chải mỏng theo phương pháp chấm men. Các tông màu sáng được nung trong lò, và sau đó các nghệ sĩ tiếp tục vẽ các tông màu tối hơn. Cuối cùng bức tranh được nung thống nhất, các nghệ sĩ đạt được độ chính xác cao nhất của hình ảnh và sắc thái màu sắc tinh tế nhất. Bước cuối, sau khi nung và đánh bóng, một lớp men trong suốt đã được tráng lên nhằm tăng độ sáng hơn cho bức họa. Phương pháp này đạt được thành công nên Toutin có rất nhiều học viên theo học, sau này hình thành nên trường Blois. Những nhà tiểu họa nổi tiếng như Pierre Chartier, Duby, Christophe Molière, và Isaac Gribelin, là một trong số những người học việc của bậc thầy Toutin. Trong năm 1622 Toutin trở lại Paris, nơi ông thiết kế đồng hồ bỏ túi bằng tiếng Anh, tiếng Đức, và dĩ nhiên cả tiếng Pháp. Dần dần từng ít một, các sản phẩm của Toutin đã trở thành phổ biến, và các tiểu họa trên vỏ và dial được xuất qua eo biển Anh.
Năm 1635 Simon Hackett làm một chiếc đồng hồ vàng với một hình ảnh trên vỏ mang phong cách của trường Toutin. Chiếc đồng hồ này đã thu hút nhiều sự chú ý, và một tờ báo đã viết (năm 1676), rằng Toutin từ Chatodan đã đạt đến trình độ thủ công hoàn hảo trong tráng men phong cảnh lịch sử cũng như chân dung và có thể được so sánh với những bức tranh sơn dầu. Do sự trục xuất của phe Huguenots trên toàn nước Pháp, trung tâm của đồ trang sức và đồng hồ cao cấp chuyển tới Geneva, và đến cuối thế kỷ XVII vẽ men tiêu họa dần biến mất. Sự biến mất của vẽ men tiểu họa là do một loạt các sáng chế về bộ máy: trong năm 1675 Christian Huygens phát minh ra bộ hồi giúp điều chỉnh tốc độ quả lắc giúp những chiếc balance Spring trở nên chính xác và hữu dụng hơn mà không đòi hỏi một thiết kế đặc biệt. Kim phút, mặt kính và nắp dial xuất hiện, và sau đó các thợ đồng hồ bắt đầu làm việc để không ngừng phát triển các bộ máy. Đồng hồ chuyển sang bỏ túi, và một thiết kế màu mè hay nghệ thuật quá trở nên dư thừa.Chẳng mấy chốc dial men đã được thay thế hoàn toàn bởi họa tiết Guilloche. Do sự sản xuất hàng loạt và nhiều nghệ thuật trang trí mới xuất hiện, tráng men đã bị quên lãng. Quá trình này diễn ra hoàn toàn tự nhiên, có thể thấy rằng việc sáng tác ra bức họa mất đến 250 giờ và những bản tiểu họa tráng men đó chỉ là những bản copy thủ công đơn lẻ được làm từng chiếc một. Bên cạnh đó, men cũng ít được sử dụng cho các xu hướng mới của nghệ thuật trừu tượng và ấn tượng. Ngay cả khi có màu sắc tươi sáng, hữu dụng để vẽ hoa, chân dung hay phong cảnh và tính bền (không phai màu) cũng không cứu vãn được nghệ thuật tráng men.
Thời kỳ phục hưng của tráng men trong sản xuất đồng hồ
Một câu hỏi đặt ra ở đây: Sau tất cả, chế tác đồng hồ cao cấp là những gì? Nhiều người sẽ trả lời là bộ máy phức tạp, là mức độ hoàn thiện và tính thẩm mỹ của bộ máy. Những người khác sẽ trả lời rằng một thiết kế xứng tầm của bộ máy - case, bộ kim, trang trí khảm nạm, dial - không chỉ là một sự bổ sung hoàn hảo cho moverment, mà còn là một lĩnh vực hoàn toàn riêng biệt riêng biệt trong việc chế tác đồng hồ, đóng một vai trò khá quan trọng trong việc tạo ra và lựa chọn những chiếc đồng hồ.
Mặc dù nhiều quan điểm khác nhau được mổ xẻ, chỉ có một kết luận duy nhất: thiết kế bên trong và các thành phần bên ngoài của đồng hồ phải hoàn toàn hài hòa với nhau như một khối thống nhất.
Thưở ban đầu của ngành chế tác đồng hồ, khi những chiếc đồng hồ bỏ túi là chỉ là thiết bị bấm giờ, không có nhiều khác biệt giữa những chiếc có độ chính xác cao, hay nắp của chúng có gì khác biệt. Đó là thời gian điểm sự kết hợp giữa đồng hồ và tráng men bắt đầu.
Thời đó, khi chiếc đồng hồ là vật trang trí nhiều hơn là xem giờ thì việc tráng men đã mang đến điều khác biệt đáng chú ý cho những chiếc đồng hồ. Nhưng với tiến bộ kỹ thuật, sự phát triển của các bộ máy khác nhau của đồng hồ và sự xuất hiện của kim phút đã thay thế cho việc tráng men trên case và dial. Nhưng cuối cùng, những người thợ đồng hồ và khách hàng của họ đã nhận ra rằng những bộ máy phức tạp và chính xác cũng phải cần một thiết kế xứng tầm với chúng. Đó chính là điều kiện chính để sau này những chiếc đồng hồ đeo tay luôn xứng đáng với những lời ngợi ca không bao giờ kết thúc dù trải qua bao thời gian đi nữa.
Sự nối lại thông thương giữa châu Âu và Trung Quốc trong thế kỷ 17-18 đã thúc đẩy mạnh mẽ sự phục hưng của ngành tráng men. Các hoàng đế Trung Quốc đã phát cuồng với hàng hóa châu Âu đặc biệt là những chiếc đồng hồ được vẽ trang trí. Vì vậy, bộ sưu tập của các hoàng đế Trung Quốc, trước khi bị cướp bóc trong cuộc chiến tranh với Quốc Dân Đảng, gồm hàng ngàn hộp đựng thuốc và trap và đồng hồ với tiểu cảnh men.
Trong thế kỷ 17-18, Geneva trở thành trung tâm của nghệ thuật tráng men. Một vài người thợ thủ công và các nghệ sĩ còn lại ở Pháp bị buộc phải di chuyển đến Thụy Sĩ trung lập. Lúc đầu, vì cách mạng, sau đó vì cuộc chiến tranh Napoleon. Lịch sử của nghệ thuật tráng men thống kê được có khoảng 80 nghệ sĩ và các thợ vẽ tiểu cảnh, làm việc tại Geneva trong thời gian đó, chẳng hạn như Jean Petitot, Pierre Bordier, Théodore Turquet, Liotard, Alexandre de la Chana, Jacques Thouron, Jean-François Soiron, Jean-Abrahant Lissignol, Henri L’Eveque.
Jean-Louis Richter được coi là một trong những bậc thầy nổi tiếng nhất của thế kỷ XIX, người đã tạo ra một số lượng lớn các tiểu cảnh cho các công ty đồng hồ Thụy Sĩ. Đồng hồ ông với hình ảnh khiêu dâm, được bán nhiều sang các nước Phương Đông bởi nhiều hãng đồng hồ nổi tiếng thường được chú ý đặc biệt. Peter Carl Faberge, người chủ động sử dụng men trong tiểu cảnh của mình, cũng tạo ra một động lực khác để phát triển nghề tráng men.
[ATTACH=full]653002[/ATTACH]
Các loại tráng men và sự phát triển kỹ thuật tráng men
Trong nhiều thế kỷ, nghệ thuật tráng men đã không ngừng phát triển và nâng cao. Dựa trên nghiên cứu của nhiều kỹ thuật tráng men cổ, ngày nay một số những kỹ thuật tráng men cơ bản có thể chỉ thấy là: Champlevé, Cloisonne, Plique-a-jour, và Grisaille. Cũng những kỹ thuật như vậy, như Cloisonne, Champleve, hoặc Grand Feu, được tìm thấy từ sáng tạo của các thợ thủ công từ Ấn Độ, Ai Cập cổ đại và Trung Quốc. Thông thường, họ sử dụng một hỗn hợp của magiê và coban. Sau khi để nguội, một hỗn hợp - được đun nóng lên tới 12000 độ C - thay đổi thành một vật liệu đồng nhất có màu màu xanh đậm. Các thợ thủ công vẫn tiếp tục làm việc với nó, tô màu và vẽ lên đó. Các bậc thầy Byzantine có thể có được màu men xanh sáng (xanh ngọc) thay vì xanh đậm bằng các phương pháp tráng men Grand Feu. Kỹ thuật Byzantine của Grand Feu thực tế đã thay thế việc dát ngọc bích ở vùng Cận Đông
Champleve - một trong những kỹ thuật đơn giản nhất của tráng men. Kỹ thuật này đã được áp dụng chủ yếu trong các vật phẩm của các nghệ nhân người Hy Lạp và La Mã cổ đại của thế kỷ đầu tiên sau công nguyên. Các thợ thủ công La Mã đổ men vào những chỗ được khắc lõm trong kim loại (vàng, đồng hoặc bạc) men tạo nên một của màn trình diễn của màu sắc, làm người xem có cảm nhận chúng lấp lánh như đá quý hoặc được khảm bằng vật liệu đặc biệt nào đó. Nguyên tắc chính của champlevé là làm bằng những vùng lõm của kim loại bằng men. Các vùng lõm được làm bằng cách ăn mòn axit, dập hoặc chạm khắc. Men được khảm các vùng lõm, tạo thành các họa tiết sau đó được mang đi nung, mài, và đánh bóng để cho sản phẩm cuối cùng. Ngày nay, Champlevé được sử dụng rộng rãi trong sản xuất hàng loạt. Nhờ áp dụng công nghệ cao, nhiều nhà sản xuất làm ra nhiều sản phẩm như các con dấu, biểu tượng và trang sức giá rẻ cho phụ nữ.
[ATTACH=full]653003[/ATTACH]
Cloisonne là một kỹ thuật mà trong đó tạo khuôn bằng các dây kim loại mỏng và mảnh được uốn cong để tạo thành một thiết kế; sau đó men được khảm tạo thành các cloisons (tiếng pháp - có nghĩa là tế bào). Mặc dù phương pháp này có thể được thực hiện bằng đồng nhưng Cloisonne hiện tại thường chỉ thực hiện với bạc hoặc vàng. Kỹ thuật này rõ ràng là chỉ thực hiện được bằng tay, không giống như Champlevé, Cloisonne không thể làm bằng máy.
[ATTACH=full]653004[/ATTACH]
Guilloche – là các họa tiết nhỏ (đường thẳng, hình tròn, vuông, bông lúa…) lặp đi lặp lại được cắt cơ học trên mặt kim loại để tạo ra một thiết kế dạng xoáy. Đây là một trong những kỹ thuật khó nhằn, đòi hỏi kỹ năng cao. Việc tạo họa tiêt Guilloche giúp hiệu ứng phản chiếu ánh sáng qua lớp phủ men trong suốt được tăng lên. Điều đó giúp mặt đồng hồ luôn bắt sáng khi chuyền từ góc nhìn này sang góc nhìn khác. Kỹ thuật tráng men Guilloche này đã được trình diễn bởi bậc thầy Fabergé - một nghệ sĩ Nga - ở Paris vào năm 1900.
Tiện đây, bài viết cũng xin giới thiệu qua 1 vài họa tiết Guilloche trên kim loại phổ biến
[ATTACH=full]653005[/ATTACH]
[ATTACH=full]653006[/ATTACH]
Grisaille - kỹ thuật này không chỉ đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ, mà còn khả năng hội họa. quy trình như sau: đầu tiên là miếng kim loại (thường là miếng đồng mỏng) được tráng lớp men nền và mang đi nung. Lớp men nề này sẽ là nền của bức tranh. Sau đó, bằng các công cụ vẽ đặc biệt các thợ thủ công sẽ vẽ lên một bức tranh hay một hình ảnh nào đó. Sau khi vẽ bức họa được phủ một lớp men bảo vệ trong suốt và nung thêm một lần cuối. Đối với các kỹ thuật khác, nghệ nhân sẽ tô màu nhạt trước, màu đậm sau. Còn với Grisaille, màu trắng là lớp cuối cũng được vẽ lên. Kỹ thuật này thường được dùng để vẽ cảnh đêm, hoặc vẽ cảnh 3D, tạo độ huyền bí cho thiết kế.
[ATTACH=full]653007[/ATTACH]
Paillonné: kĩ thuật phủ mặt với vài lớp men nền, sau đó đặt các chi tiết (thường là vàng) được gọi là paillons lên lớp men nền và cuối cùng là phủ lên các paillons một lớp men mềm (men trong). Quá trình này bắt đầu với việc tạo ra các paillons. Đây là một công đoạn thủ công phức tạp vì nó đòi hỏi tạo ra các khuôn dập tạo hình đặc biệt. Kết quả tạo nên những lá paillons vô cùng mỏng manh. Bước tiếp theo đòi hỏi không ít công sức cũng như sự tỉ mỉ, đó là khâu đặt các lá paillons vào đúng vị trí trên lớp men nền.
[ATTACH=full]653008[/ATTACH]
Plique-a-jour - kỹ thuật này không sử dụng miếng kim loại nền, nhưng có khung đỡ là các dây vàng hoặc bạc mỏng. Hoặc các ô từ một tấm kim loại được đục hoặc khắc axit, đổ men vào nung làm thành các cloisons, sau đó lại nhấc các cloisons này ra. Bạn có thể thấy các Cloison này thường làm bằng men trong suốt. Bản thân từ “plique-a-jour” có nghĩa là “cửa sổ” cho phép ánh sáng đi qua.
[ATTACH=full]653009[/ATTACH]
Stenciling – Tráng men bằng khuôn - kỹ thuật này là kỹ thuật đặc trưng để làm khay, đĩa và những vật dụng khác. Stenciling đã trở nên rất phổ biến gần đây. Đây là một kỹ thuật mà trong đó một thiết kế hình ảnh được cắt thành một cái khuôn, ví dụ như giấy. Qua khuôn đó, men được tráng lên mặt vật liệu cần tráng. Đối với mỗi màu sắc riêng biệt, mỗi lớp màu được gắn lên bằng máy phun. Quá trình nung men sau khi phun cũng giống như trong các kỹ thuật khác.
[ATTACH=full]653010[/ATTACH]
Grand Feu (Turquoise) – kỹ thuật tráng men lửa lớn – là một kỹ thuật tráng men cổ xưa trải qua nhiều thế kỷ, từ thời Ai Cập cổ đại, Trung Quốc và Ấn Độ. Các chi tiết men của kỹ thuật này có chất lượng hoàn hảo, tinh xảo, mềm mại, nhiều màu sắc và rất sang trọng. Đồ trang sức, đồ sành sứ và các vật phẩm được tráng men này gây ấn tượng bởi vẻ đẹp và sự hoàn thiện đầy màu sắc. Nghệ nhân sẽ vẽ và nung từng lớp màu riêng biệt. Trong lớp màu có thành phần oxít tăng độ đậm của màu sau mỗi lần nung. Một lớp màu có thể được nung nhiều lần cho đến khi đạt màu chuẩn. Việc phải nung nóng mãnh liệt ở khoảng 840 độ C là do nhiệt độ nóng chảy cao của các loại men và đây là lý do tại sao loại tráng men này được gọi Grand feu (lửa lớn). Việc nung nóng đầy nguy hiểm ở nhiệt độ cực cao như vậy làm cho men có thể hiển thị các bức họa vô cùng chi tiết.
Không có nhà khoa học nào dám chắc chắn một cách chính xác về nơi khai sinh của Grand Feu. Một số nghiên cứu khẳng định rằng kỹ thuật này ra đời hơn 1000 năm trước ở Trung Quốc, những người khác cho rằng Grand Feu đến từ Byzantium vào thế kỷ IV. Cũng có quan điểm rằng chúng được sinh ra ở các quốc gia phương Đông trong các thế kỷ X-XI sau công nguyên. Các nhà khoa học chỉ có một điểm chung duy nhất là Grand Feu là một trong những kỹ thuật tráng men cổ xưa tốt nhất và có vị thế nhất.
Có tài liệu cho thấy các hoàng đế Trung Quốc đã dõi theo nghệ thuật tráng men này trong thế kỷ XII-XIII, đồng thời góp phần vào thúc đẩy sự phát triển của đúc đồng và tráng men kết hợp. Vì vậy, khi men màu xanh dương xuất hiện thời đó, ai cũng biết chúng có nguồn gốc từ Trung Quốc. Grand Feu đã được sử dụng để trang trí những vật dụng khác nhau trong gia đình: đũa, đồ nội thất, các loại trang sức khác. Kỹ thuật này được phát triển từng ít một qua nhiều giai đoạn, và các thợ thủ công đã học để áp dụng men nóng trên cả đồng thiếc lẫn đồng đỏ và thu được nhiều màu sắc khác chứ không chỉ màu xanh dương.
Kỹ thuật Grand Feu hiện đại bao gồm nhiều bước. Người đầu tiên tạo ra một chi tiết từ đồng nguyên chất. Đồng nguyên chất không có hợp chất gây ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm, do đó, các thợ thủ công rất thích chúng. Sau đó, các hốc đặc biệt được ép ở trên miếng kim loại nền, được lấp đầy bởi hỗn hợp đặc biệt, nước có chứa bột sơn. Các dial nung khô thu được sau đợt nung đầu tiên nhiệt độ khoảng 900-1000 ° C có thể chịu được nhiều đợt nung tiếp theo trong lò. Sau khoảng hai mươi lần nung trong lò các màu sắc được lên thành men bởi sức nóng và sự thay đổi dần dần qua các lần nung.
Ở giai đoạn cuối cùng, chi tiết nung thường được bọc bằng hai hoặc ba lớp hoàn thiện sản phẩm bao gồm các men trong suốt để chống lại các tác động tiềm tàng của sự lão hóa và được nung thêm lần nữa. sau đó, chúng được đánh bóng bằng đá mài để đạt được đầy đủ sự rạng rỡ và lộng lẫy của một chi tiết men Grand Feu.
[ATTACH=full]653011[/ATTACH]
Grand Feu trong chế tác đồng hồ cũng giống như Cloisonne. . Một số công ty đồng hồ sản sinh ra những kiệt tác của nghệ thuật thế giới và những bức chân dung trên mặt đồng hồ của họ. Trên nền men trắng như là một “miếng vải nền”. Các nghệ sĩ bắt đầu cho phác thảo của các họa tiết khác nhau với một bàn chải bao gồm hai hoặc ba sợi lông chồn mactet của. Bàn chải này quét qua các màu sắc trên bảng màu được chọn, từng nét vẽ và màu sắc được đặt trong một thứ tự chính xác từ các sắc thái nhẹ nhàng hơn cho tinh khiết hơn. Các loại bột và bột màu sử dụng cho các bức tranh tiểu họa men cực mịn được pha trộn với các loại dầu như dầu hoa lily, làm cho chúng trở nên dễ vẽ hơn. Grand Feu, làm cho chiếc đồng hồ sang trọng và độc đáo hơn. Kỹ thuật này đòi hỏi sự khéo léo cao và sự tinh tế, kết hợp với thuần thục.
**Tráng men là một nghệ thuật thất truyền **
Nếu bạn đọc một vài quyền sách, bạn có thể nghĩ rằng ngày nay những kỹ thuật tráng men đã được chôn trong sự quên lãng. Tuy nhiên, sự thật không hẳn như thế. Trong thực tế, các công thức và kỹ thuật tráng men thì bạn chỉ cần đọc sách hoặc nghiền ngẫm internet. Các bậc thầy tráng men mới là những người dần biến mất. Ngày nay, nhiều công ty đồng hồ cố gắng làm một nhiệm vụ khá khó khăn: Phục hồi nghệ thuật tráng men bị thất truyền. Một số công ty đã thành công trong việc mang nghệ thuật tráng men trở thành một trong những đặc điểm chính mang lại sự khác biệt giữa sản phẩm của họ với sản phẩm khác trên thị trường (ví dụ, Bovet ). Và nghệ thuật tráng men ngày nay đã trở nên phổ biến trong ngành công nghiệp đồng hồ một lần nữa minh chứng là tại các cuộc triển lãm đồng hồ ở Geneva và Basel: tráng men trở thành một xu hướng. Bên cạnh tất cả các ưu điểm của vật liệu này, một dial tráng men cũng mang tính độc nhất theo những bức tiểu họa hoặc bức chân dung trên dial. Việc sản xuất chúng là một công việc khó nhọc, độc đáo và xứng đáng được sự ngưỡng mộ.
Các công ty đồng hồ tráng men ngày nay
Ngày nay, Tráng men nghệ thuật là chỉ thuộc về những người đam mê. Vẫn còn tồn tại một số ít các nghệ sỹ vẽ men tiểu họa bí mật. Tuy vậy, đáng chú ý là hiện nay không có chuyên ngành hoặc lớp học về nghệ thuật tráng men tại trung tâm của nghệ thuật tráng men thưở xưa, Geneva. Vậycác thợ thủ công vẽ tiểu cảnh cho mặt đồng hồ đến từ đâu?
[ATTACH=full]653012[/ATTACH]
[ATTACH=full]653013[/ATTACH]
[ATTACH=full]653014[/ATTACH]
[ATTACH=full]653015[/ATTACH]
Trong thực tế, có rất ít các nghệ sĩ vẽ dial ngày nay. Một số công ty nổi tiếng với mặt số men cũng không tuyển dụng các bậc thầy làm fulltime. Một số thương hiệu có những bí mật riêng của họ về sản xuất, cho phép họ tiết kiệm tiền bạc và thời gian. Vì vậy, các mẫu được chuẩn bị sẵn: một chi tiết (ví dụ, một con chim hay một bông hoa) sẽ không được vẽ trên men trắng bằng chổi hay bằng tay mà bằng cách dập. Mặc dù, một người tráng men chính hiệu sẽ không bao giờ làm điều này. Tráng men là một quá trình khó khăn, đòi hỏi hàng chục giờ: men có thể bị nứt và làm hỏng cả một công đoạn tỉ mỉ bất kỳ giây phút nào. Tuy nhiên, chỉ có công việc như vậy có thể dẫn đến hình ảnh đời đời và vô giá. Trong ngày nay, tráng men nghệ thuật có một vị trí đặc biệt trong ngành công nghiệp đồng hồ. Nhiều công ty lớn đã có tham gia vào việc nghiên cứu các kỹ thuật của các bậc thầy thời trung cổ và đưa ra các sản phẩm “Masterpiece”. Vì vậy, các công ty đồng hồ hiện đại như “Patek Philippe”, “Jaeger-LeCoutre”, “Bovet”, “Cartier” với nghệ thuật tiểu họa tráng men có thể được so sánh với các đồng hồ tráng men cổ về vẻ đẹp cũng như sự khéo léo.
Lời kết
Nói về những chiếc đồng hồ lớn, chuyển động của chúng kết nối chặt chẽ với nhà điêu khắc, nghệ thuật và kiến trúc. Nhưng như đã nói đồng hồ đeo tay thừa hưởng vẻ đẹp từ đồng hồ bỏ túi. Các thợ kim hoàn, chạm khắc, nghệ sĩ tiểu họa cũng không đóng góp nhiều hơn trong việc trang trí đồng hồ đeo tay và được tôn vinh hơn so với các kỹ sư, thợ đồng hồ. Vì vậy, không thể nói ai là người vĩ đại hơn trong thế kỷ 18: một nghệ nhân không rõ tên tuổi, làm việc tại xưởng của Hoàng gia Versailles, một người lắp ráp moverment vô danh, hay một thợ kim hoàn – người lắp movement vào một chiếc case độc đáo.
Chúng ta phải nhớ rằng ban đầu máy móc và thiết kế xuất hiện chỉ như những thành phần riêng lẻ - moverment mà không trang trí dial thì không gây ấn tượng với những người sành sỏi. Trong khi những tiến bộ của movement đã được công bố công khai, đầu tiên là đến các nhà sưu tập. Sự xuất hiện của một chiếc đồng hồ luôn được nhìn nhận và định giá bởi tất cả mọi người - những người đã mua một chiếc đồng hồ đeo tay ít nhất một lần.
Đồng hồ vẫn là một chuỗi liên kết, và đứng trên tất cả đập vào mắt người xem, là dial chứ không phải là moverment. Và, tất nhiên, vật liệu làm dial được làm bằng gì là điều rất quan trọng.
Men có thể được coi là một phần không thể thiếu của chế tác đồng hồ cao cấp. Ngày nay, càng nhiều công ty làm đồng hồ với mặt số bằng men, làm sống lại một số nghệ thuật truyền thống: vẽ men tiểu họa, trang trí dial và case của đồng hồ đeo tay.
Trong những Salon đồng hồ cao cấp bên cạnh những thuật ngữ “Reverse de Marche” hoặc “Tourbillon bạn còn có thể nghe thấy những cái tên hấp dẫn” Champleve “,” Cloisonne “,” Grand Feu ". Các giá trị và truyền thống từ thời thời trung cổ đã trở lại với ngành công nghiệp đồng hồ hiện đại.
Tráng men nghệ thuật cũng giống như Moverment: nó cũng đòi hỏi công việc tỉ mỉ, chính xác và khéo léo để có được một kiệt tác, kích thích thị giác. Vẽ tiểu họa men đại diện cho các nhánh có giá trị nhất của nghệ thuật và sự cất cánh của óc tưởng tượng, chúng vượt qua thời gian và các tiến bộ kỹ thuật. Nhờ tráng men nghệ thuật mà các thợ thủ công như được trở lại quá khứ, thật vậy họ được sử dụng các kỹ thuật và các công cụ, đã được những người đi trước sử dụng cách đây 300 năm.
Đôi khi, tính độc đáo của 1 Moverment có thể mai một do tiến bộ kỹ thuật, thì tính độc đáo của một bức tiểu họa men vẫn luôn còn đó sức hút. Mua một chiếc đồng hồ mặt men, bạn sở hữu giá trị đích thực mà vẫn còn đó trong nhiều năm. Tuổi thọ là một trong những tính năng chính của men: nó không có tuổi, không bị ảnh hưởng bởi độ ẩm hay ánh sáng và nó không thay đổi màu sắc. Nghệ thuật tráng men giống như một chiếc phông sân khấu của một chiếc đồng hồ, bạn sẽ thấy chúng rực rỡ từ cái nhìn đầu tiên.
Nguồn: Internet
Ablogtowatch
Wikipedia