Đi lễ hội để 'mua bán' với thánh thần?

Từ mùng Sáu Tết, những lễ hội đầu năm bắt đầu diễn ra khắp nơi. Người ta gặp lại những cảnh tượng năm nào cũng xảy ra: nhét tiền vào thay Phật, sì sụp khấn vái hàng tiếng đồng hồ, chen lấn dữ dội để giành giật “lộc” giữa đám đông.

Cầu xin hay mua bán với thánh thần?

Hàng ngàn người chen lấn nhau trên đường lên Yên Tử. Cả biển người tập trung trước chùa Phúc Khánh để cúng sao giải hạn. Hay như ở chùa Hương, Vietnamplus đưa tin số vé tham quan mà Ban quản lý di tích chùa bán ra đã là 40 ngàn vé trong ngày Mùng Ba Tết.

Tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, có người “trèo rào” vào vị trí các chú rùa đội bia tiến sĩ để rải tiền. Trên chùa Bái Đính, đồng 500đ, 1000đ màu sắc quen thuộc như một “lễ vật” đến hẹn lại lên của con dân trần gian dâng vào tận tay những vị La Hán.

Tôi thường tự hỏi họ cầu xin điều gì và tại sao phải sử dụng đến những phương thức “dâng lễ vật” kỳ lạ đến vậy. Tại sao tín đồ nghĩ các vị La Hán cần tiền? Tại sao người cầu học hành tốt lại nghĩ con rùa đội bia tiến sĩ… cần tiền? (Mà lại là tiền lẻ mới được). Tại sao những người lên Miếu Bà Chúa Xứ ở An Giang phải thuê heo quay để cúng – và rồi sau đó con heo lại trở về với chủ nhân để tiếp tục… cho thuê?

Mớ lễ vật quen thuộc mà tín đồ từ Nam ra Bắc mang lên ngôi đền tâm linh của mình rất giống nhau, gồm tiền lẻ, heo quay, oản, xôi, thật nhiều vàng mã, và rất nhiều tiền thật. Lòng thành của người dự hội cũng có mùa như lễ hội.

Họ mang theo sự thừa mứa vật chất về cho những trung tâm thờ cúng, và rồi nhất loạt bỏ đi khi chẳng trúng mùa lễ hội. Nếu gọi đây là tín ngưỡng, thì những tín ngưỡng này thực dụng “gần gũi” hệt như cuộc sống trần thế của người cúng, cần tiền thì cho Phật tiền, cần giàu thì cho Bà heo, cần học giỏi thì rải tiền cho rùa ăn.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Trần Phước Thuận từng chia sẻ: “Tôi lên đền mẫu Âu Cơ ở Phú Thọ, đứng nhìn tín đồ sì sụp đập đầu xuống nền vái lạy cả tiếng đồng hồ. Nghe họ cầu xin thì thấy gọi hết tên Phật, thánh này nọ ra, xin rất cụ thể làm ăn ở công ty, tiền bạc, muốn gì. Nhưng đây là Đền thờ Mẹ Âu Cơ để người Việt nhớ cội nguồn dân tộc kia mà? Trong đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo, người ta cũng bói toán, xin quẻ đầu năm.”

Ở nhiều ngôi chùa, khi mùa Tết tới, nhà chùa thức thời thương mại, tổ chức luôn cả quầy gieo quẻ, quầy bói, quầy cúng sao, quầy đọc lá số, dịch vụ nào cũng tiền bạc đâu ra đấy. Trong khi đó, trong Phật giáo thuần thành, không có hoạt động nào có thể… đoán trước tương lai được cả.

Sự khao khát vật chất cháy bỏng hiện diện trong từng lời khấn cầu mà người ta có thể nghe bất cứ đâu giữa mùa lễ hội, thậm chí phô lộ ra thành tiếng cầu xin rất to mà ai cũng có thể nghe được giữa điện thờ. Cầu mua xe hơi, cầu lấy chồng giàu, cầu mua thêm nhà, cầu có được tiền đi du học. Ước nguyện của tín đồ được nén chặt lại, quăng lên chốn linh thiêng như món hàng trao đổi với các vị thánh ngồi yên trong cõi thờ phụng cả năm trời chẳng ai thèm nhớ tới.

Lễ hội đầu năm như hội chợ “cầu được ước thấy” mở ra, khách hàng tứ phương mặc trên mình chiếc áo kính ngưỡng giả hiệu, rải tiền lẻ từ cửa đền lên đỉnh đền, hẳn tin rằng mình sẽ sớm đạt ước nguyện vì đã “hối lộ” xong thánh thần khắp lượt.

‘Lan tỏa’

Tôi còn nhớ mãi đến khi trận ẩu đả kinh hoàng để tranh ấn Đền Trần được đưa lên báo Tuổi Trẻ, người ta mới đi lật giở tài liệu, hồ sơ và tiến sĩ Nguyễn Hồng Kiên nói trên báo Tuổi Trẻ: “Không hề có chuyện nguồn gốc của lễ khai ấn bắt nguồn từ việc sau khi đánh thắng quân Nguyên – Mông”, thậm chí lễ khai ấn này còn… “chẳng liên quan gì đến thời Trần”.

Vậy những người đã nhiệt tình đánh xe hơi từ tận tỉnh xa về, chầu chực đêm khuya để lao vào giật tờ ấn, họ đã hiểu gì về thứ họ cố công giật lấy mang về dán trong nhà?

Ông Trần Phước Thuận giải thích sự phổ biến của đủ mọi hình thức cúng bái xuất hiện: “Tín ngưỡng dân gian tại Việt Nam rất lớn mạnh và lấn át cả các tôn giáo chính thống. Sức truyền bá của tín ngưỡng dân gian rất ghê gớm, không cần lý luận, không cần học thuyết gì, người ta xúm lại thờ cúng một nhân vật nào đó họ cho là linh thiêng. Sức lan tỏa của loại tín ngưỡng này cực kỳ lớn như các lễ hội hát chầu, cúng bái, xin ấn tại đình chùa.”

Khi tôi hỏi những người sì sụp khấn vái trong các gian thờ ở Châu Đốc – An Giang, nhiều người không phân biệt được ở đây thờ Bà hay thờ Phật và Bà là ai, câu trả lời chỉ là “nghe đồn thiêng lắm, cầu xin gì cũng được, cầu được mình đi trả lễ”.

Còn món đồ người đi lễ hội tranh nhau giật lấy hay hào phóng bỏ tiền mua, chúng là sản phẩm được “chế tạo” ra đáp ứng cho ước muốn trao đổi với thần thánh của những người trần đầy ham hố cầu xin.

Chỉ có kẻ buôn thần bán thánh là bận bịu dịp này hơn cả!

[RIGHT] (Lan Phương - Bangkok)[/RIGHT]

Câu này hơi quá, tác giả bài viết hơi cay cú những người đi Chùa quá. Nếu có ở đây xin hỏi, Bạn đã từng đi Chùa chưa? Và bạn có khấn vái gi không? Hay vô Chùa mà cứ liết qua liết lại để xem nội tình xung quanh? Đúng là cần lên án nạn lấy tiền lẻ nhét tay Phật…hay thuê đồ cúng và khấn vái không đúng chổ, nhưng thành thật, thấy đầu năm mọi người cùng nhau hướng Phật, các nhà hàng Chay thì chật kín, hết chổ…Đó là một niềm vui.
Nammoadidaphat

e đi chùa chỉ để vãn cảnh và chưa bjo xin bất cứ một cái gì, em quan niệm Phật tại tâm, miễn là mình ko làm điều j thất đức ko làm j trái với lương tâm thì còn hơn khối kẻ tham nhũng hàng tỷ tỷ, cho vay nặng lãi, lô đề bóng bánh, miệng Nam mô bụng bồ dao găm … hàng năm đi lễ công đức hàng chục hàng trăm triệu thì có ý nghĩa j đâu, xin để làm j?,
Cách đây 5 năm e đi chùa Hương còn nhớ có vụ đang đứng ở đền Trình cạnh một bà đứng ở ngoài khấn thế này :
“Lạy các cụ con sức khỏe yếu không chen vào trong để thắp hương với bọn to khỏe kia được, thôi thì các cụ thương tình phù hộ độ trì cho con, bọn trong kia nó xin gì thì cụ cho con xin hết” :smiley:
Nghe đến đây ko nhịn được cười ằng ặc ngay giữa sân …(tản mạn ngoài lề tí thôi).
Nam mô !

Em đọc lại mà còn mắc cười, huống chi bác đứng nghe ngay cạnh :).
Theo em thấy, tín ngưỡng là điều tốt. Tùy suy nghĩ mỗi người mà có sự tín ngưỡng khác nhau. Đi chùa cầu may vào những dịp lễ/tết được xem như 1 nét văn hóa truyền trống của người dân mình rồi.

Cái làm cho chúng ta cảm thấy khó chịu ở đây là sự tín ngưỡng đã dần bị “thương mại hóa”.

chuẩn câu : “thương mại hóa” bác ah

Bác có đọc hết, và đọc hiểu những gì người viết muốn nói không?!

Ít nhất thì cũng biết đường mà viết rõ " Nam mô A Di Đà phật" ra chứ không viết kiểu vô phép thế kia được!

Bác thật dzui tính, bắt bẻ tận gốc luôn. Thường nói Phật tại Tâm mà, đâu cần viết rõ ra đâu, nhìn ai cũng hiểu mà, Bác chi li quá

Tôi vốn không bao giờ thích tranh luận về đề tài tôn giáo, vì tôi nghĩ đơn giản mỗi người có một niềm tin và sự hiểu biết khác nhau. Tranh luận về niềm tin và tín ngưỡng luôn dẫn đến những bất đồng không đáng có, và mệt mỏi.

Điều đó không có nghĩa là tôi chấp nhận sự thiếu hiểu biết, hoặc dễ dãi xuề xoà đến mức khó chịu. Không thể đánh tráo khái niệm " Phật tại tâm" với việc viết một câu niệm Phật kiểu như của bạn.

Tôi cũng đã từng gặp rất nhiều người tự xưng là “phật tử” nhưng hầu như không biết đến giáo điều nhà Phật, thậm chí câu niệm cửa miệng của nhà Phật cũng nói/ viết sai.

Bác nói đúng, nhưng nhớ lần sau chữ “Phật” viết hoa nha.

Từ “phật” trong “phật tử” không cần viết hoa, xin xem lại sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1.

Haha

Như tôi đã nói, có rất nhiều người cố tỏ ra mình hiểu biết về phật giáo mà ngay đến câu niệm đó cũng không biết thế nào là đúng.

“Nam mô A Di Đà phật” là một câu đúng. Và tại sao nó đúng thì mời bạn tham khảo. Rồi sau đó, huỷ bỏ cái “không thích” bạn vừa đánh vào comment trên của tôi cũng chưa muộn.

Tôi tôn trọng anh @Lam Sơn nên dừng comment ở đây. Vì đây là bài trích dẫn từ Lan Phương. Tôi thấy lời văn nặng nên có ý kiến.
Tôi ko tỏ vẻ am hiểu gì cả.
Ngay cả bac Tuyền, nào là nói ko muốn tranh luận…cuối cùng cứ đá xoáy người khác. Tôi thấy bác mâu thuẩn quá.
Tôi có quyền của tôi. Tôi ko thích thì tôi thể hiện.

Xin lỗi anh @Lam Sơn

W… o… w… Anh em mình có vẻ hơi căng nhỉ :smiley:
Chúng ta chỉ đọc tin và trao đổi quan điểm trên tinh thần hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau, không nên soi kỹ quá dẫn đến chỉ trích lẫn nhau vào đầu năm mới tôi nghĩ là thánh thần không chứng cho lòng thành đâu nhé.

Chỉ là trao đổi đầu năm mà anh em nghiêm trọng quá.